Wat is palliatieve zorg?
Het verbeteren van de kwaliteit van het leven van patiënten en hun naasten die in de fase van hun levenseinde zitten of te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid. Dit wordt gerealiseerd door het voorkomen of verlichten van het lijden, door fysieke, psychische, sociale en spirituele problemen vroegtijdig te signaleren en op een zorgvuldige manier te beoordelen. Palliatieve zorg is meer dan alleen zorg in de fase van het levenseinde.
4 fasen van palliatieve zorg
1.Ziektegerichte palliatie: Hierbij richt men zich op behoud of verbetering van de kwaliteit van het leven door de levensbedreigende ziekte te behandelen met als doel levensverlenging.
2.Symptoomgerichte palliatie: Hierbij richt men zich op het verlichten van de klachten bij de levensbedreigende ziekte. Ook bij deze fase staat de kwaliteit van het leven centraal. Er worden beslissingen genomen rondom het levenseinde waarbij de wensen en behoeften van de patiënt worden besproken. Men richt zich hierbij op het verlichten en onder controle houden van symptomen door pijn en symptoombestrijding op lichamelijk, psychisch, sociaal en spirituele vlak.
3.Palliatie in de stervensfase: In deze fase gaat het vooral om de kwaliteit van het sterven, waarbij het bieden van comfort, het verminderen van klachten en de mogelijkheid bieden voor afscheid nemen in acht worden genomen. Het zijn meestal de laatste dagen voor het overlijden.
4.Nazorg: In deze fase gaat het om het bieden van professionele steun aan de naasten tijdens het verwerkingsproces.
Wat is interculturele palliatieve zorg?
Bij interculturele palliatieve zorg gaat het om communicatie en besluitvorming bij ongeneeslijke ziektes van mensen met een culturele achtergrond en hun familie. Bij symptoombestrijding wordt er rekening gehouden met de etnische en culturele verschillen. Ook wordt er gelet op de rituelen rond het sterven in verschillende religies en praktische aspecten rond het overlijden van migranten.
Welke aspecten zijn van belang bij interculturele palliatieve zorg?
- Culturele verschillen in opvattingen, wensen en verwachtingen met betrekking tot palliatieve zorg en beslissingen rond het levenseinde.
- Culturele verschillen in communicatie over levensbedreigende ziekten en het naderende levenseinde.
- Culturele verschillen in betrokkenheid van de familie.
- Cultureel bepaalde voorkeuren en gewoonten bij symptoombestrijding in de palliatieve fase.
- Interculturele communicatie.
- Het belang van de religie, de grote rol van de familie en van rituelen.
Moslims en palliatieve zorg
Moslimpatiënten willen anders benaderd worden bij het toepassen van pijnbestrijding of het staken van de behandeling. Beslissingen over het levenseinde kunnen erg verschillen. Hieronder een aantal belangrijke aspecten voor interculturele palliatieve zorg bij moslimpatiënten.
- De mens mag niet actief deelnemen aan het levenseinde, maar alleen God kan dat doen. Het leven is door God gegeven en alleen God heeft het recht om er een einde aan te brengen. Totdat ‘de laatste adem wordt uitgeblazen’ moet men als mens zorgen voor bescherming.
- Belangrijk in de Islam is dat de geloofsbelijdenis (shahada) wordt uitgesproken bij het sterven. Dit kan alleen gedaan worden bij het natuurlijk overlijden en niet bij sedatie. Bij sedatie wordt de staat van bewustzijn verlaagd voor pijnvermindering, waardoor de patiënt niet helder blijft en de geloofsbelijdenis niet kan uitspreken.
- Om het leven goed af te ronden is het schenken en ontvangen van vergeving erg belangrijk voor de moslims. Na het overlijden is een rituele wassing noodzakelijk en het overlijdensgebed wordt uitgesproken.
Christenen en palliatieve zorg
Het leven mag niet in eigen hand genomen worden, en alle ethische handelen moet voortkomen uit liefde voor God en de naaste. Er wordt aandacht gegeven aan het naar voren brengen van de identiteit. Dit kan op een aantal manieren gedaan worden door bijvoorbeeld;
-te bidden met de patiënten,
-het bieden van muziektherapie met christelijke liederen,
-het vieren van christelijke feestdagen,
Situaties rondom het levenseinde
Bij situaties rondom het levenseinde kan het leven eerder als een opgave dan als een gave worden ervaren. Het liefdesgebod in concrete situaties kan er anders uitzien en de liefde voor het leven kan in drie principes zichtbaar gemaakt worden.
1.Respect voor autonomie: Elk individu heeft het recht om zelf te beslissen wat er gebeurt met zijn leven zonder de belangen van anderen te schaden en door er goed over na te denken. Autonomie in het Christendom wordt veelal gebruikt in de zin van verantwoordelijkheid en rentmeesterschap waarbij we zelf beslissen maar tegelijkertijd ook erkennen daarbij geleid te worden door Gods Geest.
- Zorg voor welzijn: Het weldoen en het niet schaden van de ander is een hoofdthema in de bijbel. Wanneer het menselijk welzijn in gevaar komt, moet men ingrijpen voor minimum aan schade.
- Respect voor het leven: Dit is de morele waarde waarbij het een plicht is om het mensenleven te beschermen. Het leven van de zieke is door God gegeven met waarde en zin onafhankelijk van menselijk oordeel en die niet tenietgedaan kan worden door de dood. De dood hoeft hierdoor niet als erg gezien te worden en moet juist ons de gelegenheid geven om uit barmhartigheid terug te treden. We moeten het zien als een wonder dat we uit Gods handen ontvangen.
Vragen over interculturele palliatieve zorg?
Heb je nog vragen over interculturele palliatieve zorg of ben je benieuwd naar workshops en cursussen over binnen cultuursensitieve zorgdomein? Neem dan contact met ons op.
